Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

De gemeente beheert de openbare ruimte waarin veel activiteiten plaatsvinden. Wonen, werken en recreëren bijvoorbeeld. Voor die activiteiten zijn kapitaalgoederen als wegen, riolering, kunstwerken, groen, verlichting en gebouwen nodig. Zowel de kwaliteit van de kapitaalgoederen als het onderhoud ervan zijn bepalend voor het voorzieningenniveau en de jaarlijkse lasten.
Dit onderdeel van de begroting geeft aan voor welk ambitieniveau de gemeente heeft gekozen. Inclusief de financiële consequenties daarvan. Het door de raad gewenste onderhoudsniveau is van invloed op de lasten.
Het beleid op de kapitaalgoederen wordt vastgesteld met beleidsnota’s. Deze nota’s bieden de mogelijkheid om algemene beleidslijnen vast te stellen. Zowel voor inhoudelijke kaders (visie van de raad op de kwaliteit van de kapitaalgoederen) als voor procedurele kaders (afspraken tussen raad en college over besluitvorming en informatievoorziening).

Het gemeentelijk beleid voor het onderhoud van kapitaalgoederen is onder andere opgenomen in:

• het beheerplan Vastgoed 2021-2024 (vastgesteld in 2021),
• het onderhoudsbeleid Vastgoed 2021-2030 (vastgesteld in 2021),
• het Vastgoedbeleid 2021-2028 (vastgesteld in 2021),
• het gemeentelijk Rioleringsplan 2019-2023 (vastgesteld in 2018),
• het Beleidsplan onderhoud wegen 2015-2025 (vastgesteld in 2014) en het Onderhoudsplan Wegen 2021 t/m 2025 (vastgesteld in 2021),
• de notitie Uitgangspunten onderhoud openbare verlichting 2015 -2025 (vastgesteld in 2014),
• het Beheerplan onderhoud bruggen 2022-2026 (vastgesteld in 2021),
• het Beheerplan onderhoud binnenhaven 2022-2026 (vastgesteld in 2021),
• het Groenbeleidsplan 2021-2025 (vastgesteld in 2021) en
• het Uitvoeringsbeleid speel- en sportruimte Sliedrecht (vastgesteld in 2016).

Op basis van beheerplannen ramen we jaarlijks budgetten voor het onderhoud dat we in het begrotingsjaar moeten uitvoeren. Het uitgangspunt is dat er voldoende wordt gereserveerd (stortingen in onderhoudsvoorzieningen) of dat er investeringsbesluiten genomen worden voor het uitvoeren van toekomstig onderhoud.

Hieronder gaan we verder in op de beleidsvelden openbaar groen en speelvoorzieningen, riolering, waterbeheer, wegen, bruggen, openbare verlichting, gebouwen, binnenhaven, aanlegsteiger waterbus en reserveringen voor onderhoud.

Zoals in het vastgestelde groenbeleidsplan is opgenomen besteden we ook in 2024 extra aandacht aan klimaatadaptatie, biodiversiteit en nemen we maatregelen om invasieve exoten te voorkomen of te beheersen. In dat kader gaan we werken met een nieuw groenbeheerplan, waarin die doelstellingen geborgd zijn. In de afgelopen jaren is het aantal bomen in de openbare ruimte verhoogd.  We proberen die hoeveelheid te handhaven of te vergroten, met vooral voldoende grote bomen. Vanwege de leeftijd van veel bomen en de klimatologische omstandigheden zetten we extra in op boomveiligheidscontrole. Bij (her-)inrichting en renovatie sturen we op een maximale oppervlakte aan groen met aandacht voor klimaatadaptatie en biodiversiteit. 

In 2024 loopt het onderhoud en herinrichting van het groen onder andere mee in de volgende integrale projecten:

• uitvoering en afronding Elzenhof-west: vernieuwen en herinrichten van wegen in combinatie met rioolvervangingswerkzaamheden en groen,
• uitvoering Overlaat-Stormrand en omgeving: nieuwe aanleg met hergebruik bestaande materialen in combinatie met verkeerswensen en groen,
• gefaseerde uitvoering Vogelbuurt: grootschalige aanpak in combinatie met groen, riolering, herinrichting en warmtenet.
• Voorbereiding en uitvoering Jacob Catsstraat-zuid en omgeving: vernieuwen en herinrichten van wegen in combinatie met groen en riolering.

Met de inrichting van de speelplaats aan het Achterom in 2023 zijn de speelplaatsen in Sliedrecht, per buurt opgepakt volgens het Uitvoeringsbeleid speel- en sportruimte gemeente Sliedrecht. De speelplekken zijn verbeterd en aangepast op basis van de onderhoudsstaat en vervangingsbehoefte. Er is een uitwerking gegeven aan en een vertaalslag gemaakt naar de visie: "Sliedrecht daagt haar inwoners van jong tot oud uit om in de hele openbare ruimte te spelen, te sporten, te recreeren en elkaar te ontmoeten. Wij faciliteren dit door informele speelruimte dicht bij huis en speel-, sport- en ontmoetingslocaties te verbinden in een structuur van wijk overstijgende plekken, centrale plekken in de buurten en steunplekken dichter bij huis. De speelplekken zijn opgeknapt waarna nu het reguliere beheer en onderhoud volstaat. Hiervoor is een structureel onderhoudsbudget beschikbaar 

Eind 2023 verloopt het huidige gemeentelijk rioleringsplan 2019-2023. In 2024 wordt daarom een nieuw 'Water- en rioleringsplan 2024-2028' ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden. Dit plan beschrijft hoe de gemeente Sliedrecht invulling geeft aan de zorgplichten voor afval-, hemel- en grondwater. In dit programma leggen we onder andere de doelen, afwegingkaders, te nemen maatregelen en de bekostiging vast. 
De afgelopen jaren is intensief ingestoken op het in kaart brengen van de toestand van het areaal, door onder andere het uitvoeren van inspecties en onderzoeken. Vanwege de achterstanden en de tijds- en kostenintensieve werkwijze, is er nog geen dekkend beeld van de actuele toestand van het gehele areaal, dit betreft een meerjaren cyclus (circa 10-15 jaar). We zetten de komende jaren in op het verder in kaart brengen van de toestand van het areaal. 
We werken in 2024 aan de voorbereiding en uitvoering van onder andere de onderstaande projecten:
•    Rioolvervanging Vogelbuurt-zuid 
•    Rioolvervanging Elzenhof
•    Aanbrengen hemelwaterafvoerstelsel Stormrand en omgeving
•    Reconstructie riolering Nijverwaard

Sinds 1 januari 2015 is 75% van de watergangen in beheer en eigendom overgegaan op Waterschap Rivierenland. Deze watergangen hebben conform de keur en legger van Waterschap Rivierenland een A-status gekregen.
De gemeente Sliedrecht is verantwoordelijk voor het onderhoud van zowel de eigen watergangen als die van Waterschap Rivierenland. Voor dit onderhoud (en het kroosruimen) ontvangt de gemeente jaarlijks een vergoeding.

Eind 2014 is het Beleidsplan Onderhoud Wegen 2015-2025 vastgesteld. De belangrijkste uitgangspunten daarbij zijn:

• het voorkomen van kapitaalsvernietiging,
• het voorkomen van te grote hoogteverschillen met betrekking tot toegankelijkheidseisen en
• het voorkomen van schadebeelden waarbij het risico van schadeclaims van toepassing is.

In 2021 heeft de gemeenteraad bovendien het Onderhoudsplan Wegen 2021 t/m 2025 vastgesteld. In dat plan zijn het onderhoudsniveau, de kosten en de planning opgenomen. Het klein en regulier onderhoud aan elementenverharding en asfalt loopt zoveel mogelijk via onderhoudscontracten die meerjarig aanbesteed worden.

Voor groot onderhoud en vernieuwing wegen staan in 2024 de volgende, integraal afgestemde, projectmatige activiteiten op de planning:

• Uitvoering Elzenhof-west: vernieuwen en herinrichten van wegen in combinatie met rioolvervangingswerkzaamheden en groen.
• Uitvoering Overlaat-Stormrand en omgeving: nieuwe aanleg met hergebruik bestaande materialen in combinatie met verkeerswensen, riolering en groen.
• Gefaseerd uitvoeren Vogelbuurt: grootschalige aanpak in combinatie met groen, riolering, herinrichting en warmtenet.
• Voorbereiding en uitvoering Jacob Catsstraat-zuid en omgeving: vernieuwen en herinrichten van wegen in combinatie met groen en riolering.
• Voorbereiden Parallelweg langs Nijverwaard en fietspad Leeghwaterstraat: grootschalig asfaltonderhoud in combinatie met verkeersmaatregelen.
• Voorbereiden P.A. de Genestetstaat-oost: vernieuwen en herinrichten van wegen in combinatie met rioolvervangingswerkzaamheden en groen.

 

Eind 2021 heeft de gemeenteraad het beheer - en onderhoudsplan 2022-2026 voor het vervangen en onderhouden van het bruggenareaal binnen de gemeente vastgesteld.
Als kader voor de staat van de bruggen wordt in dit plan onderhoudsniveau 3 (redelijk) gehanteerd. Dit wordt bepaald aan de hand van de indicatoren Veiligheid, Functionaliteit/beschikbaarheid, Duurzaamheid en Toonbaarheid.

In het plan is hiervoor opgenomen wat de te verwachten kosten zijn en de daarbij behorende planning. We maken hierbij onderscheid tussen klein onderhoud, groot onderhoud en vervanging. Het klein jaarlijks onderhoud betreft voornamelijk werkzaamheden van beperkte omvang. De kosten hiervan komen ten laste van het jaarlijkse exploitatiebudget.
Het groot onderhoud vindt planmatig plaats en is gericht op het tijdig structureel verbeteren van de brug om de beoogde levensduur te behalen. Voor de dekking van de kosten van groot onderhoud beschikken we over een voorziening onderhoud bruggen.
Aan het einde van de levensduur vindt vervanging van de gehele brug plaats. In de planperiode 2022-2026 is de vervanging van een negental bruggen voorzien. Tegelijkertijd met de vaststelling van het beheer- en onderhoudsplan heeft de gemeenteraad hiervoor een investeringskrediet beschikbaar gesteld. De vervanging van deze negen bruggen is geclusterd in een viertal projecten. In 2023 is hiervan een cluster uitgevoerd (Reinenweer) en 3 in voorbereiding genomen welke we in 2024 willen afronden.

Het beheer en onderhoud van de openbare verlichting hebben we ondergebracht bij de gemeente Dordrecht. In 2014 zijn hiervoor uitgangspunten voor onderhoud openbare verlichting 2015-2025 vastgesteld. 
Onze ambities spitsen zich toe op veiligheid, duurzaamheid en financiën welke we in ons plan willen bereiken door:
   - de vervanging van masten en armaturen tijdig uit te voeren;
  - te voldoen aan de Richtlijnen Openbare Verlichting 2011;
  - te investeren in duurzaam materiaalgebruik (met name led);
  - een energiebesparing te realiseren van totaal 36% in de eindsituatie;
  - de kwaliteit en veiligheid van de openbare verlichting in de toekomst blijvend op peil te houden.
  - een verantwoord uitstel van vervangingen, dimmen op doorgaande wegen en het voorkomen van lichthinder en lichtvervuiling.
De hiervoor benodigde maatregelen worden jaarlijks ingepland en integraal afgestemd op projecten in de openbare ruimte.
De onderhoudskosten voor het in stand houden van de openbare verlichting worden gedekt uit het exploitatiebudget.  Daarnaast beschikken we voor het vervangen van lichtmasten en verlichtingsarmaturen over investeringskredieten. 
In 2024 verwachten we nieuwe beleidskaders ter vaststelling aan de gemeenteraad aan te bieden. 

We beheren onze gebouwen vanuit het Vastgoedbeleid 2021-2028, het Onderhoudsbeleid Vastgoed 2021-2030 en het Beheerplan onderhoud Vastgoed 2021-2024. Deze beleidsdocumenten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en door de raad in 2021 vastgesteld.
Sinds 2020 zetten we vol in op een nieuwe vorm van beheer, die zich voor wat betreft het onderhoud kenmerkt door 'preventie' in plaats van 'curatie'. 

Het Vastgoedbeleid 2021-2028 geeft niet alleen inzicht in de totale vastgoedportefeuille en de organisatie rondom het vastgoedbeheer. Het beleid vormt ook het afwegingskader voor eigendom of afstoten van vastgoed.
In het Beheerplan Vastgoed 2021-2024 staat een onderbouwing van de onderhoudsbudgetten voor gebouwen in de begroting van Sliedrecht. Het plan geeft inzicht in het (bouw)technisch onderhoud van het gemeentelijk vastgoed en de daarvoor benodigde middelen. Voor de financiële verantwoording gaan we uit van een doorkijk op basis van de meerjarenonderhoudsplanningen met een looptijd van 20 jaar die in 2020 zijn opgesteld (tot 2040).

Voor 2024 staat er in het beheerplan voor € 2,1 miljoen aan onderhoud gepland.  Er volgt nog een kredietvoorstel voor de renovatie van het raadhuis en de huisvesting van het gemeentekantoor. Bij de voorbereiding van dit voorstel zal ook de planning nader worden uitgewerkt. 

Eind 2021 is het beheer- en onderhoudsplan Binnenhaven 2022-2026 vastgesteld. Hierin wordt een onderbouwing gegeven van het beoogde onderhoudsniveau, de kosten van het onderhoud en de daarbij behorende onderhoudsplanning. Het uitgangspunt dat we hanteren voor de binnenhaven is het in stand houden van een minimale vaardiepte zodat de scheepvaart ongehinderd naar binnen en naar buiten kan varen. Om zekerheid te krijgen over de diepte vinden er vijfjaarlijks peilingen plaats. Daarnaast vormen de bevindingen van schippers (o.a. door opwervelend slib) een belangrijke indicator. Het onderhoudsregime dat we vervolgens toepassen is:

• Het vijfjaarlijks peilen om een beeld te krijgen van de aanwas en vervuilingsgraad van het slib zodat de ondiepe plaatsen of knelpunten tijdig worden gesignaleerd. Het uitvoeren van peilingen is gepland in 2024.
• Eens in de tien jaar ondiepe plaatsen uitbaggeren. De eerstvolgende baggerwerkzaamheden zijn gepland in 2025.

Voor de dekking van de kosten van het uitvoeren van dieptepeilingen en baggerwerkzaamheden, beschikken we over een voorziening onderhoud haven. De kosten van het uitvoeren van klein onderhoud worden ten laste gebracht van het jaarlijkse exploitatiebudget. 

Het vervoer met de Waterbus is geregeld in een contract tussen de Provincie en de vervoerder. De gemeente Sliedrecht betaalt hiervoor jaarlijks een bijdrage aan Servicegemeente Dordrecht.
Het haltebeheer gebeurt op basis van de gezamenlijke haltevisie Drechtsteden uit 2019. Richtinggevend hierin zijn vindbaarheid, herkenbaarheid en bereikbaarheid van de Waterbus. Om dit te bewerkstelligen is voor 2024 een upgrade qua uitstraling gepland. De verwachting is dat hiervoor een invensteringskrediet van ca. 81.000 euro benodigd is. In de begroting is ter dekking van de hieruit voortvloeiende kapitaallasten het bedget voor de aanlegsteiger verhoogd met 5.000 euro (besloten met de vaststelling van de kadernota 2022). Daarnaast is het ponton van de Waterbus in Sliedrecht geïnspecteerd en daaruit blijkt dat groot onderhoud nodig is in 2026/2027 voor een geraamd bedrag van 205.000 euro. De financiële middelen voor beide werkzaamheden (vaststelling investeringskrediet en budget voor groot onderhoud) dienen aangevraagd te worden bij de raad. Constructieve aanpassingen die nodig zijn voor het varen met de nieuwe boten zijn voor rekening van de vervoerder.

In het kader van de begroting is het van belang dat er voldoende wordt gereserveerd voor toekomstig onderhoud. In 2024 doen we stortingen in de diverse onderhoudsvoorzieningen conform onderstaande tabel.