Paragraaf Financiering

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

In deze paragraaf wordt verantwoording afgelegd over de uitvoering van het beleid op het gebied van treasury. Hierbij wordt ingegaan op de manier waarop de gemeente met het aantrekken en uitzetten van geldmiddelen, zowel op korte als op langere termijn, is omgegaan. Tevens worden de risico’s in beeld gebracht en eventuele genomen maatregelen om deze risico’s te beheersen vermeld.

De advisering over en de uitvoering van de gemeentelijke financieringstaken wordt verzorgd vanuit de Servicegemeente Dordrecht (SGD). Besluitvorming over de financiering blijft bij de gemeente behalve als het specifiek gemandateerd is. De toedeling van de bevoegdheden (wie autoriseert, wie voert uit) is vastgelegd in het gemeentelijke Financieringsstatuut. 

Economische ontwikkelingen
De inflatie is in 2023 niet verder gestegen, waar dat in 2022 wel het geval was. Dit werd toen voornamelijk veroorzaakt door hoge olie-, gas- en energieprijzen. Wel heeft de Europese Centrale Bank (ECB) ook in 2023 nog meerdere renteverhogingen doorgevoerd die doorwerken in de marktrentetarieven. Met name de tarieven op de geldmarkt, dus voor looptijden tot een jaar, zijn daardoor relatief hoog. De 10-jaarsrente, die in 2022 steeg van 0,30% naar 3,20%, heeft een groot deel van het jaar rond de 3,00% geschommeld, maar daalde in de laatste twee maanden van het jaar stevig van 3,39% op 1 november naar 2,49% ultimo 2023. 

Voor de 3-maands Euribor zagen wij een vergelijkbare ontwikkeling. Waar 2022 een verschuiving liet zien van -/- 0,57% in januari tot een positief percentage van 2,18% aan het einde van het jaar, hebben wij in 2023 maandelijks stijgingen gezien, om aan het eind van het jaar op een percentage van 3,91% uit te komen. De stijging is in lijn met de renteverhogingen die de ECB heeft doorgevoerd. De rente op de geldmarkt volgt de rente van de ECB en is de basis voor de vergoeding die gemeenten op hun rekening courant bij de schatkist ontvangen. Eind 2023 werd hier een rente vergoed van 3,90%. 

De marktverwachting is dat de korte rente zal teruglopen (vanaf het moment dat de ECB haar tarieven weer zal laten dalen). Dit moment wordt vooralsnog ingeschat in het tweede kwartaal. De lange rente zal in de loop van de tijd waarschijnlijk juist iets oplopen. Daarmee ontstaat weer een reguliere rentecurve, waarbij kort geld goedkoper is dan lang geld en het voorfinancieren van liquiditeitsbehoefte met rekening courant krediet en/of kasgeldleningen de meest efficiënte financieringsmethodiek zal zijn. De financieringsfunctie van de gemeente dient uitsluitend de publieke taak. Zij voert een prudent beleid binnen de kaders die zijn gesteld in de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido). 

In deze paragraaf is de grafiek opgenomen waarin het verloop van zowel de korte als de lange rente gedurende 2023 is weergegeven. Daar is duidelijk zichtbaar dat vanaf het tweede kwartaal 2023 sprake is van een inverse rentestructuur (dus een hogere prijs voor korte leningen dan voor lange leningen) en dat de lange rente in het vierde kwartaal fors is gedaald, met een stabiel 3-maands Euribor tarief. 

Bedacht moet worden dat, indien een langlopende lening daadwerkelijk wordt opgenomen, er thans opslagen gelden bovenop het IRS-tarief zoals hierboven weergegeven. Voor een 10-jaars lening bedroeg dit eind 2023 circa 0,25%. Deze opslag is meer dan verdubbeld en bij langere looptijden (langer dan 30 jaar) zagen wij opslagen van rond de 0,60%. 

 

Financieringspositie

Terug naar navigatie - Financieringspositie

Financiering activa
De activa van de gemeente Sliedrecht zijn per 31 december 2023 als volgt gefinancierd.

Interne rente 
Voor de interne doorberekening van de rentekosten naar de investeringen hanteren we een omslagrente van 0,01%. De BBV notitie rente schrijft voor dat indien de werkelijke rentelasten die over een jaar aan taakvelden hadden moeten worden doorbelast afwijken van de rentelasten die op basis van de voorgecalculeerde renteomslag aan de taakvelden zijn toegerekend, de gemeente kan besluiten tot correctie. Correctie wordt verplicht gesteld indien deze afwijking groter is dan 25%.

In onderstaand renteschema worden de werkelijke rentelasten uiteengezet, die gezamenlijk het renteresultaat bepalen. 

Er is sprake van een voordelig rente resultaat van € 332.000. Dit is het gevolg van het feit dat we leningen hebben aangetrokken die nog niet zijn besteed. De rente die we via de schatkist ontvangen is hoger dan de te betalen rente, waardoor er een positief resultaat ontstaat.

Per saldo is er hierdoor sprake van een afwijking van meer dan 25%, toch heeft er geen herberekening plaatsgevonden. Het verschil zou lager uitvallen wanneer we een negatieve rente van 0,5% zouden hanteren. De negatieve rente is echter het resultaat van treasury beleid en beheer en wordt dan ook niet daadwerkelijk aan de taakvelden toegerekend, maar blijft op het taakveld treasury als baat staan (bron Notitie Rente 2023).  

 

Leningenportefeuilles

Terug naar navigatie - Leningenportefeuilles

Relatiebeheer
De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is huisbankier van de gemeente Sliedrecht. Naast de BNG houdt de gemeente een rekeningcourant aan bij de Rabobank.

Uitzettingen
Uitzettingen zijn binnen de Wet fido gedefinieerd als verstrekte geldleningen en beleggingen. De gemeente heeft geen beleggingen. In 2023 is er een kortlopende lening van circa vier maanden verstrekt aan gemeente Barendrecht, tegen een rentetarief van 4,0%.

In 2023 zijn er geen nieuwe langlopende leningen verstrekt. Voor een specificatie van de totale portefeuille aan lopende uitzettingen zie verderop in deze paragraaf onder Kredietrisico's.

Aangetrokken leningen
In 2023 is er voor de gemeente Sliedrecht een nieuwe langlopende leningen van € 5 miljoen gestort. Deze lening is in 2022 bij de NWB afgesloten als 40-jarige aflossingsvrije lening. Ook is er een annuïtaire langlopende lening overgenomen van VV Sliedrecht met een nog openstaand bedrag van € 1,3 miljoen, deze lening heeft een looptijd tot en met 2046.

De totale langlopende schuld bedroeg per 31 december 2023 afgerond € 36,9 miljoen. De gemiddelde rente over deze leningen bedroeg per eind 2023 1,30%. Het verloop van de totale schuld is weergegeven in onderstaande tabel: 

Risicobeheersing

Terug naar navigatie - Risicobeheersing

De belangrijkste financiële risico’s bij de uitvoering van het treasurybeleid zijn de kasgeldlimiet, de renterisico’s en de kredietrisico’s. 

Kasgeldlimiet
De kasgeldlimiet is het bedrag dat de gemeente per jaar maximaal met kort geld mag financieren. Volgens de Wet fido bedraagt deze limiet 8,5% van het totaal van de exploitatiebegroting. Gezien de omvang van de begroting 2023 (€ 83,4 miljoen) betekende dit dat de gemeente Sliedrecht haar financiële huishouding voor maximaal circa € 7,1 miljoen met kort geld mocht financieren. In onderstaande tabel is het verloop van de gemeentelijke kortlopende middelen in 2023 ten opzichte van de kasgeldlimiet weergegeven. Uit deze tabel blijkt dat de gemeente Sliedrecht deze limiet niet heeft
overschreden. 

In 2023 zijn er geen kasgeldleningen opgenomen.

Renterisiconorm
De renterisiconorm heeft tot doel om binnen de portefeuille aan langlopende leningen een overmatige afhankelijkheid van de rente in een zeker jaar te voorkomen. Om dat te bereiken mag het totaal aan renteherzieningen en aflossingen op grond van deze norm niet meer dan 20% zijn van het begrotingstotaal. In 2023 bedroeg de renterisiconorm van de gemeente Sliedrecht € 16,7 miljoen. Uit onderstaande berekening blijkt dat de gemeente Sliedrecht in 2023 ruim binnen de renterisiconorm is gebleven. 

Kredietrisico’s
De gemeente Sliedrecht loopt kredietrisico op uitzettingen (o.a. verstrekte geldleningen) en leningen waarop door haar een borgstelling is afgegeven. 

Het in bovenstaande tabel weergegeven bedrag aan uitzettingen per 31 december 2023 van € 7.196.000 kan als volgt worden gespecificeerd:

  • Gemeente Barendrecht: kortlopende uitgezette kasgeldlening € 5.000.000;
  • Stimuleringsfonds Volkshuisvesting;
    • VROM Startersfonds € 1.489.000;
    • Duurzaamheidsrekening € 693.000;
  • Diverse renteloze leningen ten behoeve van lokale maatschappelijke organisaties: € 14.000.

Tenslotte zijn er voor diverse leningen borgstellingen afgegeven. De specificatie hiervan is als volgt:

De lening van de BNG aan de voetbalvereniging waarvoor we borg stonden hebben we overgenomen. De borgstelling is daarmee vervallen. 

Sinds 1 augustus 2021 geldt een nieuwe achtervangovereenkomst ten aanzien van de WSW (Waarborgsfonds Sociale Woningbouw). De wijzigingen die zijn doorgevoerd in deze nieuwe overeenkomst leidt tot een andere toerekening van de achtervangpositie aan de gemeente. Dit betekent dat als een lening voor 1 augustus 2021 is afgesloten deze voor 100% meetelt in de verdeelsleutel (dit is identiek aan de systematiek van vorig jaar). Is de lening na 1 augustus 2021 afgesloten, dan is de verdeelsleutel gelijk aan het percentage van marktwaarde van het DAEB-bezit van de betreffende corporatie dat in de gemeente Sliedrecht ligt. Daarnaast is nieuw dat de gemeente borg staat voor een obligolening. Deze lening kan worden aangesproken indien er geld nodig is om grote verliezen te dekken en de obligoheffing van corporaties niet voldoende is. 

 

Schatkistbankieren

Terug naar navigatie - Schatkistbankieren

In 2023 mocht de gemeente bij het verplicht schatkistbankieren een bedrag van 2,0% van het begrotingstotaal buiten de Schatkist houden, het zogenoemde drempelbedrag. Het drempelbedrag mag als gemiddeld creditbedrag per kwartaal niet overschreden worden.

In onderstaande tabel staat per kwartaal aangegeven wat het gemiddelde positieve banksaldo was. Hieruit blijkt dat in 2023 het drempelbedrag van € 1.669.000 geen enkel kwartaal is overschreden.

In 2023 is er weer sprake van rentevergoeding op positieve banksaldo's en de schatkistrekening bij het Rijk en is er rente verschuldigd op negatieve banksaldo's.